Örneklerle 7440 sayılı Yapılandırma Kanunu (4)

Örnek 1- 2022 yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen (S) A.Ş.’nin 2021 ve 2022 takvim yıllarında (geçici vergilendirme dönemleri dâhil) ticari bilanço zararları sebebiyle kurumlar vergisi matrahı oluşmamıştır.

Buna göre, adı geçen kurumun 2021 takvim yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde ve 2022 yılı üçüncü geçici vergi beyannamesinde zarar beyan etmesi nedeniyle, mükellef kurum asgari matrah tutarını dikkate alarak matrah artırımında bulunacaktır.

2022 yılına yönelik matrah artırımı kapsamında ödenmesi gereken vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

 

Yıl	Kurumlar Vergisi Beyannamesindeki Matrah Tutarı (TL) (1)	Beyan Edilen Matrahın % 25’i (2)	Asgari Matrah Tutarı (TL) (3)	Hesaplamaya Esas Matrah Tutarı (TL) (2 veya 3’ten Fazla Olanı) (4)	Vergi Oranı (5)	Ödenecek Vergi (TL) (4 x 5) (6)
2022	-	-	500.000	500.000	%20	100.000

 

Diğer taraftan, mükellef kurumun 2022 takvim yılında matrah beyan etmesi durumunda, asgari matrah tutarından az olmamak kaydı ile beyan edilen matrahın %25’i dikkate alınarak bu yıl için matrah artırımı hükümlerinden faydalanılabilecektir.

Örnek 2- (M) A.Ş.’nin 2019 yılı için beyan ettiği kurum kazancı 60.000 TL’dir. Aynı yılda 60.000 TL yatırım indirimi istisnası tutarı indirim konusu yapıldığından kurumlar vergisi matrahı oluşmamış, ayrıca bu istisna uygulaması nedeniyle (60.000 x %19,8=) 11.880 TL vergi tevkif edilip muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile beyan edilmesi gerekirken bu beyan da yapılmamıştır.

Bu kurumun başvuru süresi içinde matrah artırımında bulunması hâlinde ödeyeceği vergiler aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Kurumlar Vergisinin Hesabı

Yıl	Beyan edilen matrah (TL) (1)	Artırılan matrah tutarı (TL) (2)	Artırıma uygulanacak vergi oranı (3)	Ödenecek vergi (TL) (2 x 3) (4)
2019	-	215.000	%30	64.500

 

 

Gelir (Stopaj) Vergisinin Hesabı

Yıl	Artırılan gelir (stopaj) vergisi matrahı (TL) (1)	Artırıma uygulanacak vergi oranı (2)	Ödenecek vergi (TL) (1 x 2) (3)
2019	107.500	%15	16.125

 

Mükellefin matrah artırımı nedeniyle ödemesi gereken toplam vergi (64.500 + 16.125=) 80.625 TL’dir. Söz konusu vergi peşin ödenebileceği gibi on iki eşit taksit hâlinde de ödenebilecektir.

Örnek 3- Bay (H) 2019 yılı için herhangi bir gelir vergisi beyanında bulunmamıştır. Mükellefin ilgili takvim yılında iki adet taşınmaz kiralaması bulunmakta olup, söz konusu taşınmazlardan elde ettiği gelir ilgili yıla ilişkin mesken kira geliri istisna tutarının üzerindedir. Bay (H) bu yıla ilişkin olarak gayrimenkul sermaye iradı yönünden asgari matrah tutarını esas alarak artırımda bulunmuştur.

Mükellef hakkında, matrah artırımına konu edilen 2019 yılı gayrimenkul sermaye iradı yönünden herhangi bir vergi incelemesi ve tarhiyat yapılması söz konusu olmayacaktır. Ancak, adı geçen mükellef hakkında ilgili yıla ilişkin olarak diğer gelir unsurları itibarıyla vergi incelemesi ve gelir vergisi tarhiyatı yapılabilecektir.

Yukarıda da belirtildiği gibi mükellef, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari matrahlardan az olmamak üzere matrah artırımında bulunması hâlinde diğer gelir unsurları için de vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmayacaktır.

Örnek 4- Kurumlar vergisi mükellefi (A) A.Ş. 2018 yılında 80.000 TL zarar, 2019 yılında 96.000 TL zarar, 2020 yılında 174.000 TL kâr, 2021 yılında 120.000 TL zarar ve 2022 yılında 160.000 TL zarar beyan etmiştir. Mükellef, 2020 yılında beyan ettiği kar tutarından 2018 ve 2019 yıllarından devreden geçmiş yıl zararlarını mahsup etmiştir.

Söz konusu mükellefin 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılları için matrah artırımından yararlandığı durumda 2023 ve müteakip yıllarda mahsup edebileceği geçmiş yıl zarar tutarları 2019 yılından devreden (2.000/2=) 1.000 TL, 2021 yılından devreden (120.000/2 =) 60.000 TL olmak üzere (1.000+60.000) toplam 61.000 TL olacaktır. 2022 yılından devreden 160.000 TL zarar ise 2023 ve takip eden yıllarda mahsup edilemeyecektir.